Wydarzenia

LITWA - OD NOWA 09/10/2008 do 30/11/2008


9 października 2008 r. o godz. 18.00. odbył się wernisaż wystawy LITWA - OD NOWA. Podczas wernisażu odbył się koncert przygotowany przez Akademię Muzyczną w Katowicach.
 
Wykonawcy:
Jadwiga Czarkowska - klarnet
Bartosz Pacan - klarnet
Michał Urbańczyk - klarnet
Łukasz Jaworski - akordeon
 
Program:
Jonas Tamulionis - Duety
Gintaras Mikulenas - Divertimento II
Richard Galliano - Tango pour Claude
Jurgis Juozapaitis - Mintis
Władimir Zubicki - Omagio ad Astor Piazzolla
Czas trwania - ok. 35 min.
 
Po koncercie odbędzie się występ artystyczny Aleksandry Rzepki. Więcej o artystce w zakładce - Artyści.
 
Wydarzenie zostało objęte patronatem Jego Ekscelencji Egidijusa Meilūnasa Ambasadora Republiki Litewskiej oraz Prezydenta Miasta Katowice, Pana Piotra Uszoka.
 
Prezentacja potrwa od 9 października do 30 listopada 2008 r.
Ekspozycja czynna codziennie w godzinach  9.00- 19.00
Wstęp wolny.
 
Na prezentację złożą się trzy wystawy:
 
 “Współczesna sztuka Litwy – OD NOWA”
Przygotowana przez kuratora Krzysztofa Stanisławskiego oraz Galerię Miejską BWA w Bydgoszczy (która była inicjatorem i pierwszym organizatorem). Projekt współtworzą koordynatorzy litewscy: Arvydas Žalpys oraz Ausra Petroskiene oraz współpracujące instytucje: Galeria Meno Parkas z Kowna, Oddział Kowieński Związku Artystów Litewskich, Związek Artystów Litewskich, Zarząd Główny w Wilnie, Galeria Vartai w Wilnie. Na wystawę składają się prace 33 artystów z Litwy. Ekspozycji towarzyszy katalog stanowiący obszerne merytoryczne opracowanie współczesnej sztuki litewskiej, unikatowe na polskim rynku wydawniczym.
 
„O Litwie, dalibógże! mniej wiemy niż o Chinach” – żalił się Adam Mickiewicz w Paryżu w XIX wieku. Dziś, w wieku XXI wiemy coraz więcej o Chinach, jednak o Litwie wciąż bardzo mało. Tradycyjnie mamy przed oczami obraz idylliczny rodem z „Pana Tadeusza”, czasem nie zapominamy o wspólnej 500-letniej historii Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Oraz o Matce Boskiej Ostrobramskiej i Wilnie. To niewiele. Od 1989 r., kiedy Polska stała się na powrót niezależną demokracją i od 1990 r., kiedy Litwa przestała być republiką radziecką, w obu krajach zaszło tak wiele przemian, że warto zmienić tradycyjny kąt spojrzenia na Litwę w Polsce i Polskę na Litwie. A najlepiej wzajemnie można się poznać poprzez kulturę. Od nowa. Zwłaszcza, że po 2004 r. znów jesteśmy wspólnotą – częścią Unii Europejskiej. (…)
 
„OD NOWA” jest wyrazem wiary w malarstwo, a szczególnie litewskie, zjawisko oryginalne i wybitne, oraz – podobnie jak polskie- niedoceniane na świecie. Miejmy nadzieję, że (…) wystawa będzie służyła szerszej promocji tego zjawiska. Tkanina litewska jest obok malarstwa jedną z najmocniejszych stron sztuki naszych sąsiadów, można wręcz stwierdzić, że w tej dziedzinie Litwa jest mocarstwem. To w Kownie i Wilnie odbywają się najważniejsze międzynarodowe triennale tkaniny, tu tworzą prawdziwe gwiazdy sztuki włókna w skali europejskiej i światowej. Dodajmy do tego świetnych fotografików i twórców video na najwyższym poziomie. Poznajemy sztukę litewską – od nowa.
Na ostatnim Biennale w Wenecji Narodowa reprezentacja Litwy zdobyła Złotego Lwa- świat już dostrzega Litwinów, dostrzeżmy ich i my!”
W ramach wystawy zostanie zaprezentowana praca Sauliusa Vaitiekúnasa "Requiem dla Orkiestry". Więcej o artyście w zakładce Artyści.
 
“Wojna po wojnie: antysowiecki opór zbrojny na Litwie w latach 1944-1953”
pod kuratelą Ambasady Republiki Litewskiej w Polsce, przygotowana przez Muzeum przy Centrum Badania Eksterminacji i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy w Wilnie.
 
W latach 1944-1945 Europa wraz z całym światem żyła jedną myślą, że wojna w końcu się skończyła i niemiecki nazizm, który kosztował ludzkość miliony istnień i zmiótł z powierzchni ziemi całe miasta, został zwyciężony... Na Litwie, jak i w innych państwach bałtyckich, które już w 1940 roku utraciły niepodległość i odczuły, co znaczy „sowiecki raj”, panowały zgoła inne nastroje.
Właśnie w tym czasie na Litwie rozpoczęła się wojna narodowa. Przyświecał jej cel odbudowania państwa. Tysiące mężczyzn gromadziło się w lasach mając nadzieję, że taki stan nie utrzyma się długo – do czasu, kiedy na konferencji pokojowej zapadną decyzje o wprowadzeniu w życie zasady o samostanowieniu narodów. Niestety ich oczekiwania nie spełniły się i przez dziewięć lat – od 1944 do 1953 roku – Litwa prowadziła walkę w osamotnieniu.
 
Już w 1945 roku w litewskich lasach mogło się znajdować się ok. 30 tys. partyzantów pod dowództwem byłych żołnierzy, studentów, nauczycieli. Tworzyły się liczne, nawet do 200 osób oddziały. Walki z sowiecką armią przybierały formę regularnych działań wojennych. Tylko w pierwszych latach (1944 – 1945) zginęło około 10 tys. partyzantów, a przez całą wojnę partyzancką życie straciło ponad 20 tys. osób. W wojnie wzięło udział ponad 50 tys. ludzi, ok. 140 tys. zostało schwytanych i uwięzionych, a około  118 tys. zesłanych.
Początkowe spontaniczne organizowanie się z czasem zostało opanowane. W trudnych warunkach utworzyła się struktura ugruntowana na zasadzie terytorialno - wojskowej. Na całej Litwie do 1948 roku zostały wyznaczone trzy obwody – Litwy Wschodniej, Zachodniej i Południowej; każdy z nich składał się z Okręgów Wojskowych, a te - ze zgrupowań, kompanii, plutonów. Tak stworzoną strukturą dowodziły sztaby wojskowe, na których czele, przynajmniej do 1948 roku (z wyjątkiem niektórych Okręgów), stali wojskowi.
 
Partyzanci tworzyli wojskowe dokumenty normatywne, służące podtrzymywaniu dyscypliny, przeciwdziałaniu samowolki oraz niepotrzebnemu rozlewowi krwi. Mundury wojskowe analogiczne znaki rozpoznawcze miały wprowadzać dyscyplinę.
16 lutego 1949 roku, po pięciu latach starań zostało utworzone wyższe dowództwo partyzantki – prezydium Litewskiego Ruchu  na Rzecz Walki o Wolność (Lietuvos Laisvės Kovos Sajūdis). W odróżnieniu od poprzednich usiłowań, tym razem kierownictwu podlegali wszyscy dowódcy partyzantki, którzy wzięli udział w zjeździe założycielskim.
Polityczną deklaracją tego Ruchu jest dokument obecnie stanowiący część litewskiego systemu prawnego – połączył Litwę z 1918 roku z Litwą 1990 roku. Dążenie do wolności, niepodległości, demokracji – były to najważniejsze wartości, dla porzuconego pokolenia Litwinów, którego mottem były słowa: „Oddaj Ojczyźnie, co powinieneś...”.
Wystawa prezentuje zdjęcia i dokumenty z okresu 1944 – 1953 ukazujące życie bojowników o wolność oraz członków ruchu oporu i ich rodzin na zesłaniu. Prawie wszystkie materiały  pochodzą z Archiwum Muzeum przy Centrum Badania Eksterminacji i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy w Wilnie, a kilka pochodzi z prywatnych zbiorów oraz z innych litewskich archiwów. Dokumentacji towarzyszą dokładne opisy w języku polskim. Ekspozycji towarzyszy prezentacja filmu dokumentalnego.
 
Wystawa fotografii pejzażowej "Pejzaż Wileńszczyzny" Stanislavosa Žvirgždasa.
Jest jednym z najwybitniejszych i najwyżej cenionych w kraju i na świecie współczesnych litewskich artystów fotografii.Urodził się 13 września 1941 r. w miejscowości Balbi eriškis na Litwie. W latach 1960-61 studiował historię na Uniwersytecie Wileńskim. Od 1961 do 1965 r. był więźniem politycznym. W 1972 r. podjął studia fotograficzne w Instytucie Sztuk w Moskwie. Członek Związku Litewskich Fotografików od 1972 r. od 2001 r. członek honorowy. W latach 1992-96 był przewodniczącym Związku Litewskich Fotografików, a od 1996 r. sekretarzem Rady tego Związku. W 1988 r. Międzynarodowa Federacji Sztuki Fotografii (FIAP) przyznała mu tytuł Artysty FIAP (AFIAP), w 1992 - tytuł Mistrza FIAP (EFIAP).
 
W 1991 r. otrzymał nagrodę Związku Litewskich Fotografików, a w 1997 r. nagrodę Stowarzyszenia Twórców Sztuki za artykuły i eseje na temat litewskiej fotografii. W 1999 r. zdobył Nagrodę Artystyczną litewskiego rządu, w 2000 r. Nagrodę Ministerstwa Kultury, a w 2002 r. uhonorowano go najwyższym litewskim odznaczeniem państwowym – Orderem Wielkiego Księcia Gediminas (5 stopnia). W 2004 r. otrzymał Narodową Nagrodę Kultury i Sztuki.
 
Stworzył następujące cykle i serie fotografii: "Litewskie Pejzaże" (1973-); "Dziedzińce" (1980); "Mury" (1980-83); "Metamorfozy cywilizacji" (1986); "Bajki nie-bajki" (1989); "Wizje" (1991); "Rzeka Wilejka" (1975-); "Wariacje na temat Wilna" (1995-96); " Powrót rzeźby" (1996-97); "Wileńskie pejzaże" (1998-); " Strumień czasu" (1999-2002).
 
Wziął udział w 850 narodowych i międzynarodowych wystawach i zdobył ponad 220 nagród, w tym 2 Grand Prix oraz 15 Złotych, 14 Srebrnych i 7 Brązowych Medali. Przygotował 76 wystaw indywidualnych na Litwie i za granicą. Jest autorem ok. 150 publikacji na temat historii i teorii fotografii oraz tłumaczeń w litewskich czasopismach fotograficznych. Opublikował albumy: „Fotografia”, 1995; „Krajobrazy Wilna”, 1999; „Splątane gałęzie drzewa”, 1999; „Fotografia mistyczna”, 2002; „Zdjęcia z naszych miasteczek”, 2003.